کتاب عقلانیت بحثی در مبانی جامعه شناسی توسعه اثر حسن رحیم پور ازغدی انتشارات موسسه فرهنگی

توضیحات

مبحث اصلی این نوشتار شرح و تبیین این مدعاست که عقلانیت غربی که در نظام لیبرال-بورژوا و تمدن کنونی مغرب زمین، نهادینه شده، مبتنی بر برداشتی شتابزده از عقلانیت است که به شدت ناقص، ناتوان از تفسیر اصلیترین مقاطع زندگی و مهمترین نیازهای آدمی و قابل یک محاکمه تمام عیار علمی است و باید به دنبال عقلانیتی بودکه کلیه مزایای عقلانیت ابزاری و صوری را مد نظر بدارد اما بدان اکتفا نکرده و به حدودی بس جامع- تر و شاملتر بیندیشد، زیرا وقتی پروژه زندگی و انسان را با تاملی جدیتر و دقیقتر بنگریم، مفهوم عقلانیت، به همان نسبت دقیقتر شده بلکه پاک عوض میشود و چه بسا رفتاری که در دستگاه هزینه- فایده ، در یک انسانشناسی غیر الهی، عقلانی تلقی میشود، در دستگاه هزینه-فایده جامعتر، که اسلامشناسی اسلامی، مدعی آن است، غیر مقرون به صرفه و کاملا غیر عقلانی از آب درآید و به عکس است.
نگارنده در کتاب مفهوم عقلانیت و کنش منطقی در رفتار اجتماعی-اقتصادی(یکی از اصول توسعه سرمایهداری) را بررسی و بیشتر به آرای ویلفر دوپارهتو و ماکس وبر اشاره نموده در اصل قصد دارد مفهوم عقلانیت را در مبانی جامعهشناسی توسعه بررسی نماید. نگارنده برای عقلانیت سه جنبه معرفتی، اخلاقی و ابزاری قائل است.به زعم وی و بر اساس بررسی نظریات پارهتو و وبر در عقلانیت غربی تنها به عقلانیت ابزاری اکتفا شده است.
بخش دوم کتاب عقلانیت اسلامی ;نام دارد. در این باب از کتاب تصریح شده است که عقلانیت اسلامی از انسان و حیات میپرسد و وقتی سنگ بنای عقلانیت را گذارد و مختصات و اهداف مبانی آن را معلوم کرد به تنظیم اخلاقیات(در راستای عقاید و فرهنگ)مینشیند و عاقبت به روشها و ابزار تامین اهداف مادی و معنوی بشریت میپردازد.